Trong cuộc đời cầm viết, tôi có may mắn gặp nhiều bà mẹ VNAH, ấn tượng nhất là hai bà mẹ có con và người thân hy sinh cho đất nước nhiều nhất. Đó là mẹ VNAH Nguyễn Thị Rành ở Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh. Cách đây hơn 40 năm(1979), giáp tết nguyên đán, tôi tháp tùng Tướng Nguyễn Văn Bứa (Hai Hồng Lâm – Phó Tư lệnh QK7) đến thăm và chúc tết mẹ. Má Rành có 10 người con, cháu hy sinh cho Tổ quốc .
Khi về làm báo SGGP, tôi đã đến thăm mẹ VNAH Nguyễn Thị Thứ ở Điện Bàn, Quảng Nam. Mẹ Thứ có chồng, 9 con và 3 cháu ruột hy sinh cho đất nước. Đó là hai mẹ VNAH có số người thân (chồng, con, cháu) hy sinh nhiều nhất mà tôi hân hạnh gặp gỡ và viết bài.
Đầu năm 2019, lãnh đạo huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An đề nghị tôi làm câu đối để tạc trên đá hoa cương đặt tại nhà lưu niệm mẹ VNAH Trần Thị Viết ở xã Tuyên Bình Tân, huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An.
Mẹ Trần Thị Viết có 7 con trai hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ. Và có lẽ đây là bà mẹ VNAH sống lâu nhất trên đất nước ta. Mẹ qua đời ở tuổi 119.
Với sự xúc động trào dâng, ngay đêm đó, tôi đã làm đôi câu đối gửi UBND huyện Vĩnh Hưng.
Toàn văn như sau:
– Sống bám trụ quê hương, hiến bảy giọt máu đào, Đồng Tháp Mười vinh quang oanh liệt.
– Thác hoá thân đất nước, trăm mười chín năm xương trắng, Vĩnh Hưng rạng rỡ sử xanh.
Nhưng do điều kiện thực tế, lãnh đạo huyện Vĩnh Hưng đã rút gọn để tạc đá hoa cương cho phù hợp với kết cấu của nhà lưu niệm.
Nhà lưu niệm mẹ VNAH Trần Thị Viết được xây dựng trên khu đất rộng hàng trăm m2 do Công ty Cổ phần Đầu tư – Xây dựng Tân Đô và chính quyền huyện Vĩnh Hưng đầu tư với số tiền trên 1 tỷ đồng.
Đây là công trình tri ân, tình nghĩa do nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang kết nối và tạp chí Nông thôn Việt (thuộc Tổng hội NN – PT NT) thực hiện.
Thế là, trên đất Long An “trung dũng – kiên cường – toàn dân đánh giặc” – chiến trường xưa của Trung đoàn 174 (đoàn Cao Bắc Lạng) – nơi tôi trực tiếp chiến đấu thời kỳ chống Mỹ cứu nước đã có hai bộ câu đối của tôi, góp phần tri ân đồng đội và mẹ VNAH.
Đôi câu thơ – cặp vế đối được viết cách đây hơn 10 năm (2008) là:
Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc
Hồn bay lên hoá linh khí Quốc gia!
Đôi câu đối được khắc bên trong đền thờ liệt sĩ Di tích quốc gia khu vực đồn Long Khốt.
Đôi câu đối này đã được tạc lần đầu tiên tại đền thờ Liệt sĩ Long Khốt (2008); sau đó được tạc trên chuông đồng và hoành phi tại các đền thờ liệt sĩ: Đá Biên (Long An), Long Đại (Quảng Bình), Ngọc Hồi (Kon Tum)…, và một số đền thờ, nhà bia tưởng niệm liệt sĩ dọc đường Trường Sơn cùng một số địa phương trên cả nước. Có một Công ty Mỹ thuật chuyên sản xuất đồ đồng thờ cúng (trụ sở chính tại Huế và chi nhánh ở nhiều nơi) đã sản xuất đôi câu đối này để bán cho khách hàng.
Đến thắp hương viếng mẹ VNAH Trần Thị Viết trên đất Vĩnh Hưng, đúng dịp kỷ niệm 44 năm chúng tôi hành quân qua đây tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh, cắt đứt lộ 4, giải phóng thị xã Tân An, thay mặt những người lính đã một thời “quần nhau với giặc” trên mảnh đất biên giới này, chúng tôi hứa với Mẹ: “Chúng con sẽ sống và làm việc xứng đáng với mẹ và biết bao bà mẹ VNAH cùng những người con ưu tú đã hy sinh vì quê hương, đất nước”./.
TRẦN THẾ TUYỂN
