MỘT SỰ ” NHẦM LẪN ” ĐÁNG TIẾC !
TRẦN THẾ TUYỂN
Từ ngày báo chí đưa tin hai câu thơ- cặp vế đối của tôi đượcCục Bản quyền tác giả – Bộ VHTTDL chứng nhận quyền tác giả và quyền sở hữu tác phẩm , dư luận xã hội theo nhiều chiều khác nhau . Phần lớn những người gần gũi , biết rõ ngọn nguồn hai câu thơ trên viết bài, gửi tin nhắn , điện thoại chúc mừng . Với tình cảm chân thành có cả lời khen ,chê khác nhau . Có người còn gửi thư đến toà soạn báo SGGP – nơi tôi công tác trước đây đề nghị tác giả sửa cặp vế đối cho hoàn chỉnh .Tôi cám ơn tất cả mọi người về sự quan tâm ấy .
Nhưng gần đây có một luồng thông tin lạ, rằng đôi câu thơ- cặp vế đối ấy không phải của Trần Thế Tuyển ( TTT) mà tác giả của nó là một Bác sỹ . Trong cuốn phim nội bộ ” 20 năm nặng nghĩa trọn tình ” do Ban Liên lạc Truyền thống Quân y Miền (BLLTTQYM) thực hiện tháng 11- 2016, vị Bác sỹ đó đã nói : ” Chính bác sáng tác câu thơ ấy ?”
Vậy đâu là sự thật ?
TỪ VIỆC VỊ BÁC SỸ TỰ NHẬN MÌNH SÁNG TÁC …
Theo thông tin trên của một nhà báo có uy tín, tôi tìm đến nhà Đại tá Bác sỹ Tiến sỹ Thầy thuốc Nhân dân ( BS TS TTND ) Nguyễn Sanh Dân ( NSD) – nguyên Trưởng phòng Quân y Quân khu 7 (TP QY QK7) – hiện là Trưởng ban liên lạc Truyền thống Quân y Miền (TB LLTT QYM )- người đang bức xúc về chuyện rắc rối này .
Tôi biết BS Nguyễn Sanh Dân ( thường gọi là anh Năm Dân ) từ mấy chục năm nay , kể từ ngày tôi còn làm báo QK7.
Là thầy thuốc có uy tín , có nhiều đóng góp cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe quân nhân và cộng đồng , anh Năm còn thường xuyên viết bài cho các báo . Nhờ vậy , khi thành lập Chi hội nhà báo QK7, chúng tôi đã giới thiệu anh tham gia với tư cách hội viên.
Tôi chợt nghĩ , chuyện “động trời “như thế , sao anh Năm Dân không điện thoại cho tôi mà lại thu thập tài liệu để chứng minh rằng tác giả hai câu thơ :
Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc / Hồn bay lên hoá linh khí Quốc gia là của một thành viên BLLTTQYM- vị bác sỹ kể trên ?
Tôi chủ động điện thoại cho BS Dân . Nhận ra giọng tôi, BS Sanh Dân rất vui :
– Trần Thế Tuyển ( TTT) hả ? nhà mình vẫn ở chỗ cũ , mời đến chơi .
Rồi ông nói vui – Hình như TTT đã đến đây không dưới mươi lần .
Theo hẹn đúng 15:00 ngày 16/8 /2017, tôi đến nhà BS Dân trong hẻm 176 đường Trần Huy Liệu quận Phú Nhuận TP HCM .
Nhìn cách sửa soạn đón khách, tôi thầm đoán có việc gì nghiêm trọng lắm . BS Sanh Dân năm nay đã 86 tuổi, hơi nặng tai, phải nghe bằng máy thoại, nhưng tác phong vẫn nhanh nhẹn , cởi mở. Ông tự tay pha nước trái cây mời khách . Trên bàn có dĩa bánh ngọt,nước suối và cả trà nóng nữa .
Sau một khúc dạo đầu hỏi thăm gia đình , công việc của nhau , BS Dân nói :
– Mấy ngày nay tôi phải tiếp nhiều người , trong đó có cả người quen biết TTT . Họ đều hỏi vậy đích thực tác giả hai câu thơ- cặp vế đối :
THÂN NGÃ XUỐNG THÀNH ĐẤT ĐAI TỔ QUỐC
HỒN BAY LÊN HOÁ LINH KHÍ QUỐC GIA là ai ?
Ban LLTT Quân y Miền bảo tác giả là BS P. – Thành viên BLLTT QY M; Cục Bản quyền Bộ VHTTDL và báo chí lại xác định hai câu đó của Đại tá – nhà báo – nhà thơ Trần Thế Tuyển !
Sau khi ký tên tặng một số cuốn sách , trong đó có tập Trường ca Phía sau Mặt trời của tôi
(có hẳn một chương nói về hai câu thơ ấy ) do NXB QĐND phát hành năm 2014 , tôi hỏi BS NSD :
– Anh Năm có thể cho xem các bằng chứng nói rằng , hai câu thơ ấy là của BS P ?
– Không phải hai câu mà 4 câu. Bs Dân nói : – Từ trước 2009, Ban LLTTQYM chúng tôi đã có ý định xây dựng Ngôi nhà Tưởng niệm . Chúng tôi đề nghị các thành viên sưu tầm hoặc sáng tác thơ, câu đối để khắc trạm trên bia đá và đưa vào kỷ yếu. BS P. đưa ra bốn câu thơ :
THÂN NGÃ XUỐNG THÀNH ĐẤT ĐAI TỔ QUỐC
HỒN BAY LÊN HOÀ LINH KHÍ QUỐC GIA
HỒN THIÊNG LẨN KHUẤT GẦN XA
TRỞ VỀ LỘC HIỆP HƯƠNG HOA DÂNG NGƯỜI .
Ông bảo rằng bốn câu thơ trên chính do ông sáng tác …
ĐẾN SỰ THẬT AI LÀ TÁC GIẢ HAI CÂU THƠ – CẶP VẾ ĐỐI ?
Tôi hỏi BS Sanh Dân :
– Xin BS vui lòng cho biết :
Thứ nhất , cái gì làm bằng chứng BS P nói ông là tác giả bốn câu thơ đó ?
Thứ hai BS P đưa 4 câu thơ cho anh Năm vào thời gian nào ?
BS Dân trả lời :
– Văn bản thì không có nhưng BS P đã trình bày trong hội nghị BLL có nhiều người cùng dự
– Thứ 2 , BS P đã trả lời phỏng vấn trong phim truyền thống 20 năm hoạt động của BLLTT QYM . Ông P còn nói : “chính bác sáng tác câu thơ ấy .” ( đoạn BS Dân tặng tôi bản DVD bộ phim này ) . BS Dân nói tiếp:
– Về thời gian tôi nghĩ chừng trước 2009 .
BS TS Sanh Dân đưa cho tôi bản photo Lời giới thiệu công trình Nhà tưởng niệm được ghi vào ngày 11-5-2010, trong đó có bốn câu thơ trên trong phần ghi chú (2) rằng : thơ của BS P. – Thành viên BLL .
Một bản photo khác BS Dân đưa cho tôi , đó là bản sao vài trang của Tạp chí Y học Quân sự số 282/ tháng 5-6/2012 của Cục Quân y – Bộ Quốc phòng , trong đó có bài ” NHÀ TƯỞNG NIỆM CÁC LIỆT SỸ QUÂN Y, DÂN Y VÀ THƯƠNG BINH, BỆNH BINH MIỀN ĐÔNG NAM BỘ ” của Hoàng Đức Hạnh ( không biết tác giả bài báo này có phải của Đại tá BS Hoàng Đức Hạnh – Tổng Biên tập Tạp chí trên ? ) Bài báo có đoạn :
” Tại buổi lễ hoàn thiện công trình Nhà tưởng niệm, trong cương vị thành viên BTC , BS P không nén được xúc động . Sau khi mời những người đồng đội ngã xuống nơi chiến trường xưa về ngôi nhà Tưởng niệm , ông rưng rưng lệ ĐỌC MẤY VẦN THƠ TÂM HUYẾT :
Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc
Hồn bay lên HOÀ linh khí Quốc gia
HỒN THIÊNG VANG VỌNG GẦN XA
TRỞ VỀ LỘC HIỆP HƯƠNG HOA dâng Người …”
Chờ BS Dân trình bày xong, tôi nói :
– Đây chưa có sự tranh chấp. Nhưng lẽ thường khi có tranh chấp , đặc biệt tranh chấp bản quyền thì : ” nói phải có sách, mách phải có chứng “. Anh Năm ạ. Các cơ quan tố tụng và bảo vệ pháp luật cũng nói ” án tại hồ sơ ” . Có nghĩa là phải có vật chứng, nhân chứng cụ thể , rõ ràng .
Tôi đi vào những vấn đề cụ thể :
– Về thời gian công bố tác phẩm : bốn câu thơ của tôi (TTT ) được công bố chính thức trên báo chí vào ngày 20/7/2009; Trước đó bốn câu thơ này đã được in trong tập thơ DẤU ẤN của tôi ( TTT) do NXB Hội Nhà văn phát hành – nộp lưu chiểu tháng 4- 2009.; trong khi đó, bốn câu thơ được cho là của BS P công bố vào ngày 11-05-2010 trên một tài liệu mang tính chất nội bộ ( Lời giới thiệu Ngôi nhà tưởng niệm) .
– Bốn câu thơ của TTT được in trên báo SGGP số 11528 ra ngày thứ hai 20-7-2009. ( nhằm ngày 28 tháng Năm – Kỷ Dậu ) trong bài TIẾNG CHUÔNG TRI ÂN của Bùi Ngọc Nội
( PV báo QĐND ) . Bài báo có đoạn :
” Ông Trình Tự Kha và ông Trần Thế Tuyển , CCB Trung đoàn 174 Quân giải phóng miền Nam, nói với chúng tôi : Vào năm 1972, đơn vị 174 chiến đấu ở vùng Long Khốt , gần biên giới CPC( nay thuộc huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An ) . Trận chiến đấu diễn ra rất ác liệt , hàng trăm đồng đội của các ông đã ngã xuống nơi đây , đến nay vẫn chưa tìm được hài cốt. Để tri ân đồng đội , vừa qua hai ông đã vận động anh em, bạn bè, đồng đội và được sự ủng hộ của Công ty Cổ phần Đầu tư và kinh doanh Golf Long Thành do CCB – AHLĐ Lê Văn Kiểm làm CTHĐQT, sự giúp đỡ của báo SGGP; Công ty Cổ phần Du lịch Golf VN ; Công ty Cổ phần Đầu tư VN , BCHBĐBP tỉnh Long An , Đồn BP Long Khốt … huy động được gần 500 triệu đồng để xây dựng đền thờ liệt sỹ ngay trên trận địa Long Khốt năm xưa. Các ông đã đặt cơ sở đúc chuông Đại Hạnh thuộc huyện Tân Thành tỉnh BRVT đúc quả chuông nặng 150 kg để treo tại đền thờ liệt sỹ Long Khốt . Ngay ngày khởi công đúc chuông , gia đình CCB Hoàng Minh Sơn đã ủng hộ 3 lượng vàng 9999…Trên quả chuông tạc 4 câu thơ của nhà thơ Trần Thế Tuyển :
THÂN NGÃ XUỐNG THÀNH ĐẤT ĐAI TỔ QUỐC
HỒN BAY LÊN HOÁ LINH KHÍ QUỐC GIA
NGÀN NĂM MÃI MÃI NGÂN NGA
TIẾNG CHUÔNG LONG KHỐT GẤM HOA DÂNG NGƯỜI .”
Còn 4 câu thơ được cho là của BS P , trước ngày 20/7/2009 chưa có bằng chứng nào cho thấy đã xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng , kể cả mạng xã hội .
Từ các bằng chứng trên tôi đề nghị Đại tá TS BS TTND Nguyễn Sanh Dân cùng suy nghĩ :
– Thứ nhất, theo chứng cứ văn bản 4 câu thơ của TTT công bố ngày 20/7/2009 trước gần 10 tháng so với 4 câu thơ được coi là của BS P công bố ngày 11/5/2010
– Thứ 2, nơi công bố : 4 câu thơ của TTT được công bố trên báo SGGP – Cơ quan của Đảng bộ Đảng CSVN TP HCM- Tiếng nói của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân TP Hồ Chí Minh và khắc trên chuông đồng đặt tại đền thờ LS Long Khốt ( Long An ) . Trong khi đó, 4 câu thơ được coi của BS P chỉ được nêu trong bài giới thiệu nhà tưởng niệm mang tính nội bộ ; chưa được khắc trên bia đá .
– Thứ 3, bốn câu thơ của TTT từ 2009 đến nay ( 2017) như báo SGGP và các cơ quan báo chí phát thanh và truyền hình đưa tin : ” được các cơ quan truyền thông đại chúng , các cơ quan , đơn vị và địa phương sử dụng trong các sự kiện chính trị, các chương trình phát thanh và truyền hình . Đặc biệt, nhiều địa phương đã dùng hai câu thơ – vế đối này tạc trên chuông đồng để đặt ở nơi thờ tự trong đền tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ . Dịp kỷ niệm 70 năm ngày TBLS năm nay , hai câu thơ – vế đối này đã được sử dụng ở nhiều nơi và đã đi vào cuộc sống . Nhiều nơi không quan tâm đến tác giả là ai, chỉ dùng nó như một nén tâm nhang tưởng nhớ những người con ưu tú của đất nước đã hy sinh vì dân vì nước ” . Và ” Mới đây , Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ VHTTDL đã cấp giấy chứng nhận số 1299/2017 cho tập trường ca Phía sau Mặt trời, trong đó có hai câu thơ- cặp vế đối : Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc / Hồn bay lên hoá linh khí Quốc gia của tác giả Trần Thế Tuyển ( Gia Bình – báo SGGP ).
Gần 10 năm nay ( 2009- 2017) hai câu thơ – cặp vế đối : THÂN NGÃ XUỐNG THÀNH ĐẤT ĐAI TỔ QUỐC/ HỒN BAY LÊN HOÁ LINH KHÍ QUỐC GIA của Trần Thế Tuyển thường xuyên xuất hiện trên báo chí , mạng xã hội không có ai có thắc mắc gì về quyền tác giả .
Đó là những bằng cứ thành văn; còn những nhân chứng thì theo BS Nguyễn Sanh Dân, người nói tác giả của 4 câu thơ trên là của BS P là do chính ông tự nhận ( trong phim nói về 20 năm hoạt động của BLLTTQYM) thực hiện tháng 11-2016. Trong đó có đoạn, BS P , sau khi đọc 4 câu thơ, trong đó có hai câu: ” Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc / Hồn bay lên HOÀ linh khí Quốc gia ” đã tự nhận rằng : ” Chính bác sáng tác câu thơ ấy ” .
Trong khi đó , tác giả TTT đã nhiều lần trả lời phỏng vấn , viết bài và nhiều phóng viên các cơ quan báo chí trong cả nước đã viết bài nói rõ xuất xứ 4 câu thơ trên ( Bài ” Phía sau Mặt trời- bài ca về tính nhân bản của người lính ” của nhà thơ Văn Lê- đăng báo QK7, báo SGGP ,trang web của Hội Nhà văn TP HCM …
– Về tác giả: Tác giả TTT đang sống và viết tại TP HCM; còn BS P , theo BS Dân đã từ trần cách đây vài năm do tuổi cao, sức yếu .
– Những người làm chứng: Nếu phía Ban LLTTQYM do BS Dân làm trưởng ban với BLL gồm 26 thành viên ( theo BS Dân ) trực tiếp nghe BS P tự giới thiệu mình là tác giả 4 câu thơ trên thì phía tác giả TTT có nhiều người chứng kiến sự kiện ra đời 4 câu thơ này như :
– Kỹ sư Trình Tự Kha , nguyên Bí thư Đảng uỷ- TGĐ công ty cổ phần Du lịch Golf VN – Phó Ban Liên lạc Truyền thống Cựu chiến binh (TT BLLTTCCB ) Trung đoàn 174 và BS Chuyên khoa II Nguyễn Tuấn Thanh , Trưởng phòng khám VIP-DOANH NHÂN Bệnh viện Nhân dân 115 .
Đây là hai người bạn – đồng đội giúp tôi hình thành ý tưởng hai câu thơ – cặp vế đối khi trở lại chiến trường xưa Long Khốt từ năm 2008 .
– Đại tá nhà báo Phạm Đình Trọng , nguyên Trưởng ban DD phía Nam báo QĐND – người trực tiếp dịch 4 câu thơ trên từ chữ Việt sang chữ Hán để khắc trên chuông đồng treo ở đền thờ LS Long Khốt ( tháng 4 năm 2009)
– Đại tá nhà báo Bùi Ngọc Nội, nguyên trưởng ban DD phía Nam báo QĐND – người chứng kiến từ đầu việc đúc chuông – khắc 4 câu thơ trên ( 4/2009) và là tác giả bài báo TIẾNG CHUÔNG TRI ÂN đăng báo SGGP số ra ngày 20/7/2009 .
Cả bốn người kể trên đang sống và làm việc tại TP HCM . Tháng 4 năm 2009, họ đã trực tiếp góp ý sửa bốn câu thơ trên của tác giả TTT trước khi khắc chuông và làm câu đối tại đền thờ LS Long Khốt ( xã Thái Bình Trung huyện Vĩnh Hưng tỉnh Long An ) .
Đến đây mọi người có thể kết luận ai là tác giả đích thực hai câu thơ- cặp vế đối:
THÂN NGÃ XUỐNG THÀNH ĐẤT ĐAI TỔ QUỐC
HỒN BAY LÊN HOÁ LINH KHÍ QUỐC GIA .
LỜI CUỐI
Với tư cách một người lính cầm viết , tác giả bài báo này thật đau buồn khi phải đặt bút viết những dòng chữ này . Nhưng ở đời trắng đen phải rõ ràng . Sự thật phải trả về đúng sự thật .
Chắc chắn nơi chín suối ( thành thật xin lỗi người quá cố ), BS P- một thầy thuốc đáng kính cũng không vui vẻ gì . Ông đâu có biết hoặc vô tình hay hữu ý; hoặc nghĩ đơn giản dùng thơ người khác sửa đi vài từ thành thơ của mình mà để lại hệ lụy , sự hiểu lầm cho người đang sống .
Và thêm điều này nữa , đây là bài học đắt giá cho những người có trách nhiệm đứng đầu, những người làm báo : cần kiểm chứng kỹ thông tin trước khi đăng phát và giới thiệu ra công chúng .
Một sự “nhầm lẫn ” đáng tiếc !
TP HCM, đêm 16/8/2017
TTT
