Chúng tôi những người sống sót sau chiến tranh thật nhiều món nợ.
Trước hết, nợ những người đã hy sinh vì đất nước. Tôi thường chia sẻ với đồng đội: Đừng so bì. Vốn so bì ( so sánh ) từ lâu tiền nhân đã nói là khập khiễng. Nên nhìn theo hướng không gian ba chiều. Nhìn lên, mình không bằng ai. Nhìn ngang mình cùng vai với một số người.
Nhưng “nhìn xuống“ (theo nghĩa đen ) mình hơn nhiều người. Hơn nhiều người trước hết với đồng đội cùng thời. Điểm xuất phát như nhau, sau chiến tranh mình trở về có gia đình, sự nghiệp, có lương (bổng)…còn nhiều đồng đội dừng lại ở tuổi hai mươi. Thân ngã xuống thành đất đai tổ quốc. Hồn bay lên hoá linh khí quốc gia ! Vì thế, nay đáng lẽ nghỉ ngơi, bù đắp những ngày ác liệt, gian khổ lại khoác ba lô đi tìm đồng đội. Đó là cách trả món nợ từ trái tim.
Thứ 2, nợ người còn sống. Đó là thân nhân liệt sĩ. Mẹ liệt sĩ gần trăm tuổi vẫn khắc khoải đêm ngày chờ con – dù trong tiểu sành phủ cờ tổ quốc. Đó là những đồng đội hiến dâng cả tuổi thanh xuân cho đất nước mà nay thiếu thủ tục hành chính bị lên bờ xuống ruộng.
Tôi vừa tiếp đơn kêu cứu của một CCB bậc đàn anh. Năm 1965, tôi mới học cấp 2, ông đã vượt Trường Sơn vào Nam Bộ đánh giặc. Sau hoà bình, theo hướng dẫn, ông giám định sức khoẻ và được công nhận là thương binh. Thẻ thương binh do Trung tướng Chính uỷ Quân khu ký. Vậy mà, nhân đợt rà soát hồ sơ (vì có kẻ mạo danh để được công nhận thương binh, người nhiễm chất độc da cam), anh ấy bị thu hồi thẻ thương binh.
Ngưng cấp phụ cấp. Cái đó không quan trọng. Điều quan trọng là mang tiếng lập hồ sơ giả để hưởng ưu đãi. Nhục. Anh làm đơn khiếu nại, gõ cửa các cấp có thẩm quyền xác minh trả lại danh dự cho mình. Mà trên đẩy xuống, dưới đẩy lên. Đến nay anh ấy vẫn mang tiếng lập hồ sơ giả, dù đồng đội cùng chiến đấu đã xác nhận anh ấy bị thương. Biết rằng thủ tục là thủ tục. Nhưng sự thật là trên hết. Các cấp có thẩm quyền sớm trả lại danh dự cho anh ấy- người CCB đã giáp tuổi 80 hằng ngày vẫn đi tìm đồng đội!
Chúng tôi sống sót sau chiến tranh không chỉ sống cho riêng mình. Món nợ suốt đời không trả hết. Là thế!
Tháng 10-2025
