Thật không quá lời gọi đó là cuộc hội ngộ “lịch sử “. Nói như cách nói của Đại tá Trần Thịnh Tần, Trưởng ban liên lạc truyền thống Chiến sĩ Điện Biên tại TP.HCM, đây là cuộc gặp hiếm kể từ 30 năm thành lập Ban LLTT Chiến sĩ Điện Biên (CSĐB) tại TP.HCM. Do tuổi cao sức yếu, khó có lần sau đông đủ như hôm nay. Vị Trưởng ban LLTT đã ngoại cửu tuần cho biết, nhân dịp kỷ niệm 70 năm chiến thắng lịch sử ĐBP lần này, chúng tôi lên danh sách mời 70 vị bao gồm các CCB, cựu TNXP đã trực tiếp tham gia chiến dịch ĐBP và người thân (vợ hoặc chồng) trên địa bàn TP.HCM, nhưng chỉ có 26 vị đến dự được. Số còn lại hầu hết do tuổi cao sức yếu không đến vui cùng đồng đội.
Ông Tần còn nói thêm, sau buổi gặp mặt “lịch sử “ này, có lẽ chúng ta không còn sức khoẻ để gặp nhau nữa. Có chăng “theo dõi“ nhau qua tin buồn trên báo QĐND, SGGP.. để tiễn nhau về cõi vĩnh hằng!
Cố Trung tướng Lê Nam Phong và tác giả
MỘT
Nghe ông Tần bộc bạch nỗi niềm, tôi và nhiều người có mặt ứa nước mắt. Đó là quy luật của muôn đời, không ai tránh khỏi. Nhưng nghe thế mà thấy tiếc thương, cảm phục những người lính Cụ Hồ gạo cội của một thời vàng son tham dự chiến dịch lịch sử “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu“.
Trong cuộc hội ngộ “ lịch sử “ này, mọi người nghe Đại tá Đinh Công Ty, Đại tá Trần Thịnh Tần phát biểu. Những kỷ niệm, nỗi lòng của các ông không có gì mới so với những điều các ông đã từng nói, từng viết về một thời “ bùn, máu và xương “ để có chiến thắng vĩ đại cách nay 70 năm; nhưng mọi người vẫn chăm chú lắng nghe như lần đầu được nghe những thông tin ấy. Có nhiều ngõ dẫn đến cảm xúc đó. Nhưng có lẽ mạch nguồn nhất là người ta nghĩ quy luật của tạo hoá, các nhân chứng tuổi U100 này thời gian sống bên con cháu và đồng đội chỉ còn tính bằng tháng, bằng năm. Những “bảo vật quốc gia” này sẽ về với tổ tiên. Và, cuộc hội ngộ lần sau tất nhiên sẽ không còn đông đủ như thế này.
HAI
Tôi nấn ná không muốn chia tay sớm. Cuộc hội ngộ “ lịch sử “ cho tôi cơ hội được gặp những nhân chứng lừng danh một thời. Vị đại tá gần tuổi 100 ngồi cạnh tôi là một trong những người trong tổ quân kỳ xông lên cắm lá cờ quyết chiến quyết thắng của quân đội ta trên nóc hầm Đờ Cát cách đây tròn 70 năm. Cả vị đại tá bậc tiền bối của chúng tôi trong đoàn Cao Bắc Lạng (Trung đoàn 174) đã cùng đồng đội “máu trộn bùn non“ đào chiến hào ngầm hàng chục mét đưa khối bộc phá 1000 cân nổ tung đồi A1. Ông tiết lộ, sau sự kiện ấy đội quân nhà nghề Pháp kéo nhau ra hàng vì nghi Việt Nam có bom nguyên tử ?!
Được Đại tá Tần giới thiệu tôi tìm gặp bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Toản, nguyên chủ nhiệm khoa phụ sản bệnh viện quân y 108, phu nhân của tướng Cao Văn Khánh (1917-1980) nguyên Đại đoàn phó Đại đoàn 308 Quân Tiên phong, nguyên Phó Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam. Cách đây không lâu, tôi đọc tập sách đầy đặn: Tướng Cao Văn Khánh – hồi ức lịch sử do Cao Bảo Vân (con gái của tướng Cao Văn Khánh) ghi.
Cựu Chiến sĩ Điện Biên và đại biểu trong hội ngộ tháng 5/2024
Có nhiều chi tiết lần đầu tôi mới biết, tôi càng hiểu thêm cuộc đời và sự nghiệp của vị tướng tài ba và đức độ này. Tôi nhớ mãi hình ảnh người đàn bà bên cạnh tướng quân. Cô sinh viên y khoa Nguyễn Thị Ngọc Toản xuất thân từ gia đình quan lại đi kháng chiến. Tình yêu của vị tướng trận và cô sinh viên y khoa thật lãng mạn. Lãng mạn nhất là đám cưới của họ diễn ra ngay trong hầm Đờ Cát tại Điện Biên Phủ khi cứ điểm chiến lược này của quân đội Pháp thất thủ cách đó vài ngày. Cô sinh viên y khoa xứ Huế với cá tính không lẫn vào đâu được nay đã là bà cụ U 100. Trong bài viết “Vợ chồng tôi ở Điện Biên phủ“ (Ký ức Chiến sĩ Điện Biên – NXBQĐND 2024- trang 183) bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Toản đã kể lại đám cưới “phi thường” ấy…
Không thể nào kể hết người và chuyện huyền thoại trong cuộc hội ngộ “lịch sử“ này. Nghe Đại tá Tần chia sẻ về hoạt động của Ban Liên lạc Truyền thống Chiến sĩ Điện Biên khi tuổi tác như hoàng hôn sầm sập. Thật buồn!
Mọi người vỡ oà, nhẹ nhõm khi anh Trần Kháng Chiến, con trai Tướng Trần Tử Bình, một trong những vị tướng đầu tiên của quân đội ta, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước VNDCCH tại CHND Trung Hoa phát biểu. Các cụ tin ở chúng con. Bằng mọi cách có thể chúng con sẽ duy trì các cuộc gặp mặt cựu Chiến sĩ Điện Biên tới đây. Đó là chỗ dựa tinh thần không thể thiếu tiếp sức cho chúng con tiếp tục con đường Bác Hồ và các bậc tiền bối đã chọn“.
BA
Tại cuộc hội ngộ “lịch sử“ này tôi nghe nhiều người nhắc đến tướng Lê Nam Phong, nguyên trưởng ban liên lạc truyền thống Chiến sĩ Điện Biên tại TPHCM. Nhắc đến vai trò trưởng ban liên lạc thì ít nhưng mọi người nhắc nhiều đến “điển tích“ đại đội trưởng đầu trọc mà Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đặt cho ông. Chuyện kể rằng trong chiến dịch Điện Biên Phủ Lê Nam Phong là đại đội trưởng thuộc Trung đoàn 88. Để tác chiến giáp lá cà với quân viễn chinh Pháp , Lê Nam Phong tự cạo trọc đầu và khuyến khích cả đơn vị cạo trọc để dễ tác chiến. Giờ đây Trung tướng Lê Nam Phong đã về với tổ tiên. Nhưng điển tích “ đại đội trưởng đầu trọc” tại chiến dịch Điện Biên năm xưa mọi người còn nhớ mãi.
Từ câu chuyện đào hàng chục mét giao thông hào trong đồi A1 đến cạo trọc đầu của bộ đội Lê Nam Phong cho thấy quyết tâm như sắt đá của thế hệ cha ông để đánh đuổi kẻ thù ngoại xâm, giành độc lập tự do cho đất nước.
Cuộc gặp gỡ đầu tháng 5 của các Chiến sĩ Điện Biên là cuộc hội ngộ “lịch sử“!
TP HCM, 02-5-2024
Trần Nguyên Trang
